Nhà phê bình Trần Ngọc Hiếu từng chia sẻ: Văn chương luôn cố gắng ghi lại, cố gắng lắng nghe những nỗi cắc cớ, oái oăm của những tình thế nhân sinh.
(Trần Ngọc Hiếu, Tô Hoài - giữa sự viết và hư vô, http://tapchisonghuong.com.vn, 21/7/2014)
Bằng cảm nhận về truyện ngắn Chiếc lược ngà của nhà văn Nguyễn Quang Sáng (Ngữ văn 9, tập 1, NXB Giáo dục Việt Nam, 2021), em hãy bình luận ý kiến trên.
Phân tích, lí giải,…
Giải chi tiết:
1. Giới thiệu vấn đề:
- Giới thiệu nhận định.
- Giới thiệu về tác giả, tác phẩm Chiếc lược ngà – Nguyễn Quang Sáng.
2. Thân bài
2.1 Giải thích nhận định: Văn chương luôn cố gắng ghi lại, cố gắng lắng nghe những nỗi cắc cớ, oái oăm của những tình thế nhân sinh.
- Nỗi cắc cớ, oái oăm: Trớ trêu, thình lình, đột ngột, bỗng dưng.
- Tình thế nhân sinh: những vấn đề, tình huống trong cuộc sống con người.
=> Nhận định đã nhấn mạnh chức năng của văn chương không chỉ phản ánh cái bề mặt, cái màu hồng của cuộc sống mà phải khai phá, phát lộ những cái ở bề sâu, bề xa, bề sau, những nỗi “cắc cỡ” “oái oăm” của cuộc sống.
2.2 Bàn luận, chứng minh
- Tác giả:
+ Được mệnh danh là nhà văn Nam Bộ.
+ Sáng tác về 2 cuộc kháng chiến.
=> Ông thấu hiểu chiến tranh và thấu hiểu những mất mát của con người trong chiến tranh.
- Tác phẩm:
+ Chiếc lược ngà được sáng tác năm 1966: chiến tranh ở miền Nam đang diễn ra vô cùng ác liệt.
+ Đủ nếm trải về sự anh hùng của con người Việt Nam. Cũng đủ nếm trải sự mất mát của chiến tranh với con người.
- Nhận định:
+ Không xoáy sâu vào hình ảnh anh hùng thời đại: không nhìn nhận vật của mình như một con người có vẻ đẹp lí tưởng, hoàn hảo.
+ Ông quan tâm đến những điều bình dị trong cuộc sống: ông quan niệm: trước khi là một anh hùng thì họ cũng là một con người, trước khi đeo ánh hào quang của chiến công thì họ cần được sống một cách trọn vẹn.
+ Ông đặc biệt quan tâm đến việc sống ra sao trong chiến tranh tàn khốc. Con người vượt lên trên những mất mát là vẻ đẹp của con người.
=> Nguyễn Quang Sáng không chỉ quan tâm đến hiện thực bề mặt của chiến tranh mà ông tìm đến, chạm đến những hiện thực bề sâu, bản chất của cuộc sống, cuộc chiến đấu. Từ đó ông nhận ra vẻ đẹp đích thực.
3. Phân tích, chứng minh
3.1 Cái nhìn chung
- Tình cảm phụ tử (cá nhân) – chiến tranh (sử thi-cộng đồng).
- Cả 2 cha con đều có thể được nhìn nhận, khai thác ở góc độ anh hùng.
- Ông thấu cảm cho những mất mát, khổ đau, bi kịch của họ.
3.2. Nhân vật ông Sáu
- Ông Sáu trở về sau 8 năm kháng chiến, với một sẹo trên mặt => bằng chứng của anh hùng.
- Ông Sáu gặp bi kịch đời thường: con không nhận cha.
- Ông Sáu có thể là người lính dũng cảm, nhưng lại là người cha vụng về và bất lực trước con => nỗi đau.
+ Chưa biết cách dỗ dành con.
+ Khi con âu yếm, hôn lên vết thẹo anh anh cũng không biết phải làm sao, chỉ chấm nước mắt.
=> Vì chiến tranh mà ông Sáu đã quên đi những điều bản năng.
=> Người lính cần dũng cảm để vượt qua những thử thách không chỉ trong chiến tranh mà cả thử thách trong cuộc sống đời thường (đau đớn vì đã đánh con).
=> Chiếc lược ngà là biểu tượng của khát vọng được làm một người, được sống một cuộc sống bình thường.
=> Giữa chiến tranh tàn khốc người ta vẫn cố gắng trở thành một người bình thường như bao người bình thường khác.
3.3 Bé Thu
- Trước khi là một cô giao liên dũng cảm, Thu là một đứa trẻ ngây thơ, bướng bỉnh, cố chấp đã gây nên lỗi lầm với ba: từ chối sự yêu thương, quan tâm của ba với mình.
- Tiếng gọi ba phải kìm nén 8 năm: Thu sống xứng đáng với ba, sống mạnh mẽ, kiên cường.
43. Đánh giá
- Tác giả thấu hiểu những nỗi khổ đau của con người trong chiến tranh => ông có cái nhìn nhân văn, nhân đạo.
- Trước khi là một người anh hùng, con người phải là con người đời thường.
- Chiếc lược ngà là tác phẩm xuất sắc về chiến tranh.
Công trình kiến trúc tiêu biểu của vương quốc Lào thời phong kiến là
Pha Ngừm đã thành lập nước Lan Xang vào năm nào?
Quốc hiệu của nước ta dưới thời Đinh – Tiền Lê là
Em hãy trình bày sự hình thành và phát triển của các vương quốc phong kiến Đông Nam Á từ nửa sau thế kỷ X đến đầu thế kỷ XVI?
Kinh đô của nước ta dưới thời Ngô là
Công trình kiến trúc tiêu biểu của vương quốc Cam-pu-chia thời phong kiến là
Người Cam-pu-chia đã sáng tạo ra chữ viết vào thời gian nào?
Người chỉ huy đoàn tham hiểm lần đầu tiên đi vòng quanh trái đất bằng đường biển là
Quê hương của phong trào văn hóa Phục hưng là
Bằng kiến thức đã học về cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống (1075 - 1077), em hãy:
a. Chỉ ra những nét độc đáo trong cách đánh giặc của Lý Thường Kiệt?
b. Đánh giá vai trò của Lý Thường Kiệt trong cuộc kháng chiến?