Tính góc giữa cạnh bên SC và mặt phẳng (SAB). Đặt $\widehat{\left( SC;\left( SAB \right) \right)}=\varphi \left( 0{}^\circ \le \varphi \le 90{}^\circ \right).$
Ta có công thức: $\sin \varphi =\frac{d\left( C;\left( SAB \right) \right)}{SC}.$
Từ đó suy ra các giá trị $\cos \varphi $ hoặc $\tan \varphi $ nếu đề bài yêu cầu.
Bài tập 1: Cho hình chóp S.ABCD có đáy ABCD là hình chữ nhật có $AD=2a,AB=a\sqrt{2}$. Tam giác SAD cân tại S và thuộc mặt phẳng vuông góc với đáy. Đường thẳng SB tạo với đáy một góc $30{}^\circ $. Tính sin góc tạo bởi:
a) SA và mặt phẳng (SBC). b) SD và mặt phẳng (SAC). |
Lời giải chi tiết
Gọi H là trung điểm của AD ta có: $SH\bot AD$
Lại có: $\left( SAD \right)\bot \left( ABCD \right)\Rightarrow SH\bot \left( ABCD \right).$
Ta có: $HA=a;HB=\sqrt{H{{A}^{2}}+A{{B}^{2}}}=a\sqrt{3}$
Do $SH\bot \left( ABCD \right)\Rightarrow \widehat{\left( SB;\left( ABCD \right) \right)}=\widehat{SBH}=30{}^\circ $
Suy ra $SH=HB\tan 30{}^\circ =a.$
a) Do $AD//BC\Rightarrow AD//\left( SBC \right).$
Do vậy $d\left( A;\left( SBC \right) \right)=d\left( H;\left( SBC \right) \right).$
Dựng $\left\{ \begin{array} {} HE\bot BC \\ {} HF\bot SE \\ \end{array} \right.$ tacó: $BC\bot HF$ từ đó suy ra $HF\bot \left( SBC \right)$
$\Rightarrow d\left( H;\left( SBC \right) \right)=HF=d\left( A;\left( SBC \right) \right).$ Ta có: $SA=\sqrt{S{{H}^{2}}+S{{A}^{2}}}=a\sqrt{2}=SD.$
Mặt khác: $\frac{1}{H{{F}^{2}}}=\frac{1}{S{{H}^{2}}}+\frac{1}{H{{E}^{2}}}\Rightarrow HF=\frac{a\sqrt{6}}{3}\Rightarrow \sin \widehat{\left( SA;\left( SBC \right) \right)}=\frac{d\left( A;\left( SBC \right) \right)}{SA}=\frac{\sqrt{3}}{3}.$
b) Dựng $HN\bot AC\Rightarrow AC\bot \left( SHN \right)$, dựng $HI\bot SN\Rightarrow HI\bot \left( SAC \right)$
Do $\frac{DA}{HA}=2=\frac{d\left( D;\left( SAC \right) \right)}{d\left( H;\left( SAC \right) \right)}\Rightarrow d\left( D;\left( SAC \right) \right)=2d\left( H;\left( SAC \right) \right)=2HI$
Dựng $DM\bot AC\Rightarrow DM=\frac{2a\sqrt{2}}{\sqrt{6}}\Rightarrow HN=\frac{a}{\sqrt{3}}\Rightarrow HI=\frac{HN.SH}{\sqrt{H{{N}^{2}}+S{{H}^{2}}}}=\frac{a}{2}\Rightarrow d\left( D;\left( SAC \right) \right)=a.$
Ta có: $\sin \widehat{\left( SD;\left( SAC \right) \right)}=\frac{d\left( D;\left( SAC \right) \right)}{SD}=\frac{a}{a\sqrt{2}}=\frac{1}{\sqrt{2}}.$
Bài tập 2: Cho hình chóp S.ABCD có đáy là hình chữ nhật ABCD có $AB=a\sqrt{3};AD=a$, tam giác SBD là tam giác vuông cân đỉnh S và nằm trong mặt phẳng vuông góc với mặt phẳng đáy. Tính sin góc tạo bởi SA và mặt phẳng (SBC). |
Lời giải chi tiết
Gọi O là trung điểm của BD ta có: $SO\bot BC$ mặt khác $\left( SBD \right)\bot \left( ABC \right)\Rightarrow SO\bot \left( ABC \right)$
Ta có: $BD=\sqrt{A{{B}^{2}}+A{{D}^{2}}}=2a\Rightarrow SO=\frac{1}{2}BD=a.$
Dựng $OE\bot BC,OF\bot SE\Rightarrow OF\bot \left( SBC \right).$
$d\left( D;\left( SBC \right) \right)=2d\left( O;\left( SBC \right) \right)=2HF$
Ta có: $HE=\frac{1}{2}AB=\frac{a\sqrt{3}}{2}$
$\Rightarrow OF=\frac{SH.OE}{\sqrt{S{{H}^{2}}+O{{E}^{2}}}}=a\sqrt{\frac{3}{7}}=\frac{a\sqrt{21}}{7}$
Suy ra $d\left( A;\left( SBC \right) \right)=\frac{2a\sqrt{21}}{7}.$ Mặt khác $SA=\sqrt{S{{O}^{2}}+O{{A}^{2}}}=a\sqrt{2}.$
Do đó $\sin \widehat{\left( SA;\left( SBC \right) \right)}=\frac{d\left( A;\left( SBC \right) \right)}{SA}=\frac{\sqrt{42}}{7}.$
Bài tập 3: Cho hình lăng trụ $ABC.{A}'{B}'{C}'$ có đáy là tam giác vuông tại A với $AB=a;AC=a\sqrt{3}$, hình chiếu vuông góc của ${A}'$ lên mặt đáy trùng với trung điểm H của BC. Biết ${A}'H=a\sqrt{2}$. Tính cosin góc tạo bởi ${A}'B$ với mặt phẳng $\left( AC{C}'{A}' \right)$. |
Lời giải chi tiết
Dựng $HE\bot AC$ và $HF\bot {A}'E$
Ta có: $\left\{ \begin{array} {} AC\bot {A}'H \\ {} AC\bot HE \\ \end{array} \right.\Rightarrow AC\bot HF\Rightarrow HF\bot \left( A{A}'C \right).$
Khi đó $d\left( H;\left( {A}'AC \right) \right)=HF.$
Lại có $BC=2HC$ nên $d\left( B;\left( A{A}'C \right) \right)=2d\left( H;\left( A{A}'C \right) \right).$
Mặt khác ME là đường trung bình trong tam giác ABC
nên $ME=\frac{AB}{2}=\frac{a}{2}.$ Khi đó: $HF=\frac{HE.{A}'M}{\sqrt{H{{E}^{2}}+{A}'{{M}^{2}}}}=\frac{a\sqrt{2}}{3}$
Suy ra $d\left( B;\left( A{A}'C \right) \right)=\frac{2a\sqrt{2}}{3};BC=\sqrt{A{{B}^{2}}+A{{C}^{2}}}=2a.$
Lại có ${A}'B=\sqrt{{A}'{{H}^{2}}+H{{B}^{2}}}=a\sqrt{3}.$
Suy ra $\sin \widehat{\left( {A}'B;\left( {A}'AC \right) \right)}=\sin \varphi =\frac{d\left( B;\left( {A}'AC \right) \right)}{B{A}'}=\frac{2\sqrt{6}}{9}\Rightarrow \cos \varphi =\sqrt{1-{{\sin }^{2}}\varphi }=\frac{\sqrt{57}}{9}.$
TOÁN LỚP 12