- Polime là những hợp chất có phân tử khối rất lớn do nhiều đơn vị cơ sở (gọi là các mắc xích) liên kết lại với nhau.
- Ví dụ
- Chỉ số n gọi là hệ số polime hóa hay độ polime hóa n càng lớn thì phân tử khối của polime càng cao.
- Trong phản ứng
H2N -[CH2]5 – COOH : gọi là monome (phân tử nhỏ)
––H N - [ C2H5 ] - C O–– : gọi là một mắc xích.
Poli ghép tên monome tương ứng.
Nếu tên monome có hai cụm từ trở lên thì nằm trong dấu ( ).
Ví dụ
* Con người tạo ra : Polime tổng hợp, như poli etilen…
* Có sẵn trong tự nhiên : Polime thiên nhiên, như tinh bột, xenlulozơ…
* Có sẵn trong tự nhiên nhưng con người chế biến lại môt phần : Polime bán tổng hợp, như tơ visco, tơ axetat
* Điều chế bằng phương pháp trùng hợp : Polime trùng hợp, như poli etilen
* Điều chế bằng phương pháp trùng ngưng : Polime trùng ngưng, như tơ nilon – 6,6.
Polime có
- Mạch không phân nhánh , như amilozơ của tinh bột.
- Mạch phân nhánh, như amilopectin của tinh bột, glicogen…
- Mạch không gian, như cao su lưu hóa, nhựa bakelit…
- Hầu hết polime là chất rắn, không tan trong nước, không bay hơi. Có nhiệt nóng chảy không xác định.
- Nhiều polime có tính dẻo, tính đàn hồi
- Nhiều polime cách nhiệt, cách điện, bán dẫn, dai bền…
- Nhiều polime trong suốt, không giòn : thủy tinh hữu cơ.
- Các polime có nhóm chức trong mạch dễ bị thủy phân, như
Tinh bột, xenlulozơ thủy phân thành glucozơ
Polipeptit, poliamit thủy phân thành các amino axit
- Polime trùng hợp bị nhiệt phân thành polime ngắn hơn hoặc monome ban đầu.
- Là quá trình cộng hợp nhiều monome (phân tử nhỏ) giống nhau hay tương tự nhau tạo thành polime (phân tử lớn).
- Điều kiện để phân tử có phản ứng trùng hợp :
* Phân tử phải có liên kết đôi, như CH2 = CH2 ; C6H5 – CH = CH2 ; CH2 = CH – Cl …
* Phân tử có vòng kém bền, như
Ví dụ
- Là quá trình cộng hợp nhiều monome (phân tử nhỏ) tạo thành polime (phân tử lớn) đồng thời giải phóng ra nhiều phân tử nhỏ khác như H2O.
Ví dụ
- Điều kiện để phân tử có phản ứng trùng ngưng.
* Monome phải có ít nhất hai nhóm chức có khả năng phản ứng hóa học
như : - NH2, - OH, - COOH…
Ví dụ
HOOC – C6H4 – COOH ; axit terephtalic
H2N – CH2 – COOH ; axit amino axetic
HO – CH2 – CH2 – OH ; etylen glicol
- Hầu hết polime dùng để sản xuất vật liệu polime phục vụ cho đời sống
HÓA HỌC LỚP 12