Phương pháp giải nhanh dạng bài tìm xác suất có bài tập minh họa

Giả sử P tự thụ phấn, thu được F₁ có 4 loại kiểu hình, trong đó kiểu hình đồng hợp lặn $\left( \frac{\underline{ab}}{ab} \right)$ chiếm tỉ lệ x. Biết không xảy ra đột biến nhưng xảy ra hoán vị gen ở cả 2 giới với tần số bằng nhau.

a) Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kỉểu hình mang 2 tính trạng trội ở F₁, xác suất thu được cá thể thuần chủng $=\frac{x}{0,5+x}$

b) Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kiểu hình mang 1 tính trạng trội ở F₁, xác suất thu được cá thể thuần chủng $\frac{\left( 0,5-\sqrt{x} \right)\left( 0,5-\sqrt{x} \right)}{0,25-x}=\frac{0,5-\sqrt{x}}{0,5+\sqrt{x}}$

c) Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kiểu hình trội về 2 tính trạng ở F₁, xác suất thu đươc cá thể dị hợp về 2 cặp gen $=\frac{0,5+4x-2\sqrt{x}}{0,5+x}$

d) Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kiểu hình trội về 2 tính trạng ở F₁, xác suất thu được cá thể dị hợp về 1 cặp gen $=\frac{4\sqrt{x}-8x}{0,5+x}$

a) - Vì P tự thụ phấn, thu được F₁ có 4 loại kiểu hình cho nên suy ra P dị hợp về 2 cặp gen.

- Vì P dị hợp 2 cặp gen nên cá thể có kiểu hình trội về 2 tính trạng chiếm tỉ lệ = 0,5+x.

- Cá thể thuần chủng về 2 tính trạng trội $\left( \frac{\underline{AB}}{AB} \right)$ có tỉ lệ = tỉ lệ kiểu gen đồng hợp lặn $\left( \frac{\underline{ab}}{ab} \right)=x$

à Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kiểu hình mang 2 tính trạng trội, xác suất thu được cá thể thuần chủng $=\frac{x}{0,5+x}$

b) Vì P dị hợp về 2 cặp gen nên tỉ lệ kiểu hình A-bb = tỉ lệ kiểu hình aaB- = 0,25-x.

à Cá thể có kiểu hình trội về 1 tính trạng (A-bb + aaB-) chiếm tỉ lệ = 2.(0,25- x) = 0,5-2x

Vì kiểu gen $\frac{\underline{ab}}{ab}$ có tỉ lệ = x à Giao tử ab có tỉ lệ $=\sqrt{x}$ à Giao tử Ab có tỉ lệ $=0,5-\sqrt{x}$

Cá thể thuần chủng về 1 tính trạng trội $\left( \frac{\underline{Ab}}{Ab}+\frac{\underline{aB}}{aB} \right)$ có tỉ lệ $=2.{{\left( 0,5-\sqrt{x} \right)}^{2}}$

- Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kiểu hình mang 1 tính trạng trội, xác suất thu được cá thể thuần chủng:

$\frac{2.{{\left( 0,5-\sqrt{x} \right)}^{2}}}{0,5-2x}=\frac{{{\left( 0,5-\sqrt{x} \right)}^{2}}}{0,25-x}=\frac{{{\left( 0,5-\sqrt{x} \right)}^{2}}}{\left( 0,5-\sqrt{x} \right)\left( 0,5+\sqrt{x} \right)}=\frac{0,5-\sqrt{x}}{0,5+\sqrt{x}}$

c) Vì kiểu hình đồng hợp lặn có tỉ lệ = x

à Giao tử ab $=\sqrt{x}$ ; Giao tử Ab = aB = $0,5-\sqrt{x}$

- Ở F₁, cá thể dị hợp về 2 cặp gen $\left( \frac{\underline{AB}}{ab},\frac{\underline{Ab}}{aB} \right)$ có tỉ lệ

$=2x+2.{{\left( 0,5-\sqrt{x} \right)}^{2}}=2x+2.\left( 0,25-\sqrt{x}+x \right)=2x+0,5-2\sqrt{x}+2x=0,5+4x-2.\sqrt{x}$

- Kiểu hình trội về hai tính trạng (A-B-) có tỉ lệ = 0,5 + x

à Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có 2 tính trạng trội (A-B-) ở F₁, xác suất thu được cá thể dị hợp về 2 cặp gen là $=\frac{0,5+4x-2\sqrt{x}}{0,5+x}$

d) - Ở F₁, cá thể dị hợp về 1 cặp gen $\left( \frac{\underline{AB}}{aB};\frac{\underline{AB}}{Ab};\frac{\underline{Ab}}{ab};\frac{\underline{aB}}{ab} \right)$

- Mỗi kiểu gen dị hợp về 1 cặp gen $\left( \frac{\underline{AB}}{aB} \right)$ có tỉ lệ:$2.\left( 0,5-\sqrt{x} \right).\sqrt{x}=\sqrt{x}-2x$

- Vì có 4 kiểu gen nên tổng tỉ lệ của 4 kiểu gen $=4.\left( \sqrt{x}-2x \right)=4\sqrt{x}-8x$

à Lấy ngẫu nhiên 1 cá thế có kiểu hình trội về 2 tính trạng, xác suất thu được cá thể dị hợp về một cặp gen$=\frac{4\sqrt{x}-8x}{0,5+x}$

P đều dị hợp về 2 cặp gen nhưng có kiểu gen khác nhau $\left( \frac{\underline{AB}}{ab}x\frac{Ab}{aB} \right)$ , thu được F₁ có kiểu hình đồng hợp lặn $\left( \frac{\underline{ab}}{ab} \right)$ chiếm tỉ lệ = y. Biết không xảy ra đột biến nhưng xảy ra hoán vị gen ở cả hai giới với tần số bằng nhau.

a) Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kiểu hình trội về 2 tính trạng, xác suất thu được cá thể thuần chủng$=\frac{y}{0,5+y}$

b) Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kiểu hình trội về 2 tính trạng, xác suất thu được cá thể dị hợp về hai cặp gen $=\frac{4y}{0,5+y}$

c) Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kiểu hình trội về 2 tính trạng, xác suất thu được cá thể dị hợp về một cặp gen $=\frac{0,5-4y}{0,5+y}$

d) Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kiểu hình trội về 1 tính trạng, xác suất thu được cá thể thuần chủng $=\frac{y}{0,25-y}$

- Vì P có kiểu gen đối lập nhau cho nên các kiểu gen dị hợp có tỉ lệ bằng nhau và bằng 2 lần tỉ lệ của kiểu gen đồng hợp.

à Cặp lai $\frac{\underline{AB}}{ab}x\frac{\underline{Ab}}{aB}$ , thu được đời con có $\frac{\underline{ab}}{ab}=y$ thì kiểu gen $\frac{\underline{AB}}{ab}=\frac{\underline{Ab}}{aB}=\frac{\underline{Ab}}{ab}=\frac{\underline{aB}}{ab}=2y$

- Các kiểu gen đồng hợp luôn có tỉ lệ bằng nhau $\frac{\underline{AB}}{AB}=\frac{\underline{Ab}}{Ab}=\frac{\underline{aB}}{aB}=\frac{\underline{ab}}{ab}=y$

a. Cá thể có kiểu hình trội về 2 tính trạng chiếm tỉ lệ = 0,5 + y.

Cá thể thuần chủng về 2 tính trạng trội có tỉ lệ = y

à Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kiểu hình trội về 2 tính trạng, xác suất thu được cá thể thuần chủng$=\frac{y}{0,5+y}$

b. Cá thể di hợp về 2 cặp gen$\frac{\underline{Ab}}{aB}x\frac{\underline{AB}}{ab}$chiếm tỉ lệ $=2y+2y=4y$

à Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kiểu hình trội về 2 tính trạng, xác suất thu được cá thể dị hợp về hai cặp gen$=\frac{4y}{0,5+y}$

c. - Cá thể trội về hai tính trạng (A-B-) có tỉ lệ = 0,5+y

- Cá thể di hợp về 1 cặp gen $\left( \frac{\underline{AB}}{aB}+\frac{\underline{AB}}{Ab} \right)$ chiếm tỉ lệ: $0,25-2y+0,25-2y=0,5-4y$

àLấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kiểu hình trội về 2 tính trạng, xác suất thu được cá thể dị hợp về một cặp gen$=\frac{0,4-4y}{0,5+y}$

d. - Cá thể trội về một tính trạng (A-bb và aaB-) có tỉ lệ = 2.(0,25 - y) = 0,5 - 2y

- Cá thể thuần chủng vê một tính trạng$\left( \frac{\underline{Ab}}{Ab}+\frac{\underline{aB}}{aB} \right)$ chiếm tỉ lệ = 2y

à Lấy ngẫu nhiên 1 cá thể có kiểu hình trội về 1 tính trạng, xác suất thu được cá thể thuần chủng$=\frac{2y}{0,5-2y}=\frac{y}{0,25-y}$